System zastępowy, ZZ i Rada Drużyny

OD AUTORA

Każda rzecz na tym świecie ma jakieś najbardziej charakterystyczne, właściwe tylko jej cechy, które ją odróżniają od innych. W przypadku drużyny harcerskiej cechą tą jest jej specyficzne zorganizowanie, ujęte w formę systemu zastępowego. Moim zdaniem drużyna, która nie pracuje zastępami, nie zasługuje na miano harcerskiej. Powód jest prosty. Nie mogą w niej zachodzić i nie zachodzą oddziaływania wychowawcze właściwe harcerstwu. Każdy harcerz, który należał do dobrej drużyny i zaznał życia w dobrze zorganizowanym zastępie, miał szansę wykształcić w sobie cechy, które są nieodłącznym atrybutem tego czegoś, co nazywamy życiową postawą harcerską.

Książeczka, którą trzymasz w ręku ma za zadanie odpowiedzieć na kilka pytań. Czym jest system zastępowy, do czego służy i jak go stosować? Pytania te są dość proste. Odpowiedzi niestety nie. Nie każdy system organizacyjny oparty na pracy w kilkuosobowych zespołach można nazwać systemem zastępowym. Wojsko, kościół, urząd, każda prawie firma jest tak Właśnie zorganizowana. Czy i one działają systemem zastępowym? Nie, bo system zastępowy to coś więcej niż praca w małych zespołach.

O tym czymś „więcej" jest właśnie ta książeczka. Adresuję ja do instruktorów myślących, tych którzy chcą świadomie wykorzystywać harcerski system wychowania w swoich drużynach. Wiem, że można prowadzić pracę harcerską powielając bezrefleksyjnie gotowe schematy, znane z własnych przeżyć czy wyuczone na parodniowych kursach. Może nawet z dobrym skutkiem organizacyjnym. Można z taką drużyną wygrywać najprzeróżniejsze gry i współzawodnictwa harcerskie. Tylko czy tak prowadzona praca może prowadzić do osiągnięcia z góry założonych celów wychowawczych? Wątpię.

Jest tak dlatego, że wychowanie nie znosi schematów i wymaga zawsze podejścia indywidualnego. Każdy harcerz jest inny. Każdy zastęp i każda drużyna mają swoją własną specyfikę, zależną od tworzących ją jednostek. W każdej więc drużynie trzeba znaleźć inny, właściwy tylko dla niej, sposób pracy - także systemem zastępowym. Drużynowy powinien mieć, i ma, w tym względzie dużą swobodę metodyczną. Ale wolność oznacza również możliwość popełniania błędów.

Warto rozumieć na czym właściwie polega istota systemu zastępowego, aby móc dostosowywać go każdorazowo do potrzeb konkretnej drużyny, nie popełniając przy tym błędów. Ta, książeczka jest dla tych, którzy uważają, że warto i chcą być świadomymi wychowawcami.

hm. Marek Gajdziński HR

DODATKOWE INFORMACJE:

Tematyka: metodyka, szkolenie instruktorów
Objętość: 112 str.
Format: 170 x 121 mm 
Oprawa: klejona, grzbiet
Rok wydania: 2019
Wydanie: II